26 juli 2009

Anna Marly - La Complainte du Partisan (1943)


Geluidsfragment

Marly was een geboren Russische (Anna Yurievna Betulinskaya) wiens familie in het begin van de twintigste eeuw naar Finland vluchtte en zich uiteindelijk vestigde in Frankrijk. In haar jeugdjaren trad ze op als balletdanseres in Monte Carlo en in latere dagen trad ze met haar eigen cabaretshows op in de Parijse clubs. Het was ook daar dat ze haar naam veranderende in Marly, een naam die ze volgens de overlevering uit het telefoonboek haalde. Haar verfransde naam Betoulinsky was klaarblijkelijk te moeilijk uit te spreken voor de Fransozen.

In het najaar van 1940 vluchtte Marly samen met haar Nederlandse man naar Londen waar zij in contact kwam met de Free French Rebels. Emmanuel d'Astier, een prominent figuur in het verzet, hoorde bij zijn bezoek aan Londen in 1943 Marly "Chant des Partisan" in het Russisch zingen. Hij verzocht de schrijvers Joseph Kessel en Maurice Druon, met wie hij samen reisde, om het nummer te vertalen naar het Frans. Het waren dan ook Kessel en Druon die het nummer beschouwden als hun eigen creatie. Pas enkele jaren later kreeg Marly de erkenning die ze verdiende voor het schrijven van het originele (Russische) nummer. Tegen het einde van de oorlog voegde ze zich bij de Entertainments National Service Association, waarmee ze door Europa trok om op te treden voor de geallieerde troepen. Kort na de oorlog scheidde ze van haar man en trouwde ze een mede Russische vluchteling. Ze vestigden zich in eerste instantie in Zuid-Amerika waarna ze zich definitief vestigden in Lazy Mountain, Alaska. Marly overleed op 15 februari 2006 op 88-jarige leeftijd.

"La Complainte du Partisan" werd in 1964 door Marly voor de eerste maal op plaat gezet. In 1969 vertaalde Leonard Cohen het nummer naar het Engels. "The Partisan" komt terecht op zijn bejubelde album "Songs from a Room". Het, door een vrouw gezongen, Franse gedeelte van het nummer ("J'ai changé cent fois de nom...") komt rechtstreeks van de versie van Anna Marly. Deze Engelse versie werd later weer gecoverd door onder andere Joan Baez en Buffy Sainte-Marie. In 1970 herschreef Herman van Veen het nummer in het Nederlands tot "De Vluchteling".